Những vầng sáng hy vọng
Vầng sáng là tên tập truyện ngắn của tác giả Trần Đức Hiển mới được Nhà xuất bản Dân Trí ấn hành. Sách gồm tập hợp các tác phẩm viết về những phận người nhỏ bé, khuất lấp đời thường mà mỗi chúng ta có thể gặp rất nhiều trong cuộc sống hằng ngày. Với tiết tấu nhanh, dung lượng gọn, những thân phận, câu chuyện cuộc đời muôn nỗi ở đủ mọi lứa tuổi, mọi thành phần xã hội, hiện ra, vượt lên nghịch cảnh, hướng đến những tia sáng hy vọng – tất cả được tác giả khắc họa sinh động, hấp dẫn bạn đọc.
Qua tập truyện, độc giả cùng chia sẻ nỗi vui buồn nhân thế với biết bao “phận mỏng cánh chuồn”. Đó là những con người muốn thoát khỏi sự tù túng, rẻ rúng, thoát khỏi cảnh sông nước để lên bờ, dù cho phải trả giá, đánh đổi cả những điều quý giá nhất như vợ con, hạnh phúc gia đình (Xoáy nước). Đó là những thanh niên phải chịu “sự kìm hãm”, họ đã phản ứng tiêu cực, sống buông thả, thậm chí chối bỏ bản thân. Trên hành trình cuộc đời, để tìm lại và khẳng định mình, có thể họ đã đi lầm đường; nhưng bến đỗ cuối cùng vẫn chính là quê hương, nơi mà họ đã từng muốn chối bỏ (Bến đời lẻ).
Trong nhiều truyện, tác giả đã không gọi tên nhân vật cụ thể theo cách thông thương, mà chỉ có khi là lão, là chị, có khi là tôi, là gã… một đại từ nhân xưng chung chung. Hẳn đây là ý đồ sáng tác, với mong muốn tạo hiệu ứng cho bạn đọc có cảm giác câu chuyện được kể gần gũi hơn, giống thân phận đâu đó của nhiều người, nhiều số phận. Các nhân vật được khắc họa thường phải chịu cảnh lẻ loi, cô đơn, hiền lành, nhẫn nại nhưng không hề yếu đuối mà có một nội tâm mạnh mẽ. Đó là Chị trong Hai ngả định mệnh, dám vượt qua những định kiến lễ giáo để giữ được đứa con trong bụng dù người yêu đã không còn. Hay trong Như bắt đầu số phận, Lão, một cựu chiến binh sống lặng lẽ, chịu thương chịu khó, dồn tình yêu cho những đứa con bị nhiễm chất độc da cam, không một lời oán than hay đòi hỏi dù mình có công nhưng cam chịu thiệt thòi và khổ cực; thậm chí chấp nhận làm ăn mày, chịu sự cô đơn, đói khát và rẻ rúng của người đời như là sự chấp nhận quả báo, và cuối cùng để chuộc lỗi bằng cách làm một việc có ý nghĩa (Gã ăn mày).
Tập truyện khơi gợi nhiều cung bậc cảm xúc. Nhiều người sẽ không khỏi giật mình, vừa cảm thông vừa đau xót, có những suy tư, có những ngậm ngùi, lắm lúc tức giận bởi sự bất lực của nhân vật, tác giả hay của chính người đọc trước những bất công, éo le, những khó khăn trên hành trình vượt thoát hướng đến giá trị nhân văn. Đa số nhân vật thường có số phận buồn, hay chưa thật sự đến lúc vui, mới chỉ le lói chút ánh sáng, hoặc không rõ về sau sẽ ra sao. Cũng như cuộc sống vẫn luôn chảy trôi, nào ai biết sau này rồi sẽ ra sao.
Để tạo sự linh hoạt trong bố cục, giọng văn, tránh sự nhàm chán, tác giả đã nỗ lực thể nghiệm, thay đổi nhiều cách kể chuyện, khi tự sự, đối thoại, lúc kể, tả, kết cấu đan xen, hiện thực lẫn huyền ảo… Song, nhìn chung, những thủ pháp ấy mới chỉ phần nào thành công ở một số tác phẩm, một số khác rơi vào kể lể, thiếu chặt chẽ, dụng công lao động chữ nghĩa chưa nhiều. Sinh năm 1982, tốt nghiệp K11 (2008-2012) ngành Viết văn – Trường đại học Văn hóa Hà Nội, hiện sống và viết tại Hà Nội, ngoài một số tuyển in chung, Vầng sáng là tập truyện ngắn đầu tay của Trần Đức Hiển.
Khúc Hồng Thiện
(Theo Thời Nay)